Франциск Скарина

Жицце і дзейнасць ВИДАДЗЕНА СКАРИНАМ.

ПРАГА 1517, 6 жнiўня - першае виданні Ф. Скарини - "Псалтир"

10 верасня - "Кнiга Iова"

6 кастричнiка - "Притчи Саламон"

5 сніжно - "Кнiга Iсуса Сiрахава"

2 студзень - "Еклесiят", або "Саборнiк"

9 студзень - "Пісня Пісням"

19 студзень - Кнiга "Прамудрасць Божая"

10 жнiуня 1518 - "Кнiга Царстваў"

20 сніжно - "Кнiга Iсуса навiна"

9 лютага 1519 - Кнiга "Юдзiф"

15 сніжно - "Кнiга Суддзяў", Кнiга "Бицце"

Каля 1519 - Кнiга: "Вихад" - "Левiт" - "Лiчби" -- "Другiй закон"

1519 Кнiга: - "Руф" - "Есфiр" - "Плач Ерамii" -- апошняе пражскае виданні - "Кнiга прарока Данiла"

Вiльня. Каля 1522 - вийшла першае вiленскае виданні Франциска Скарини - "Апостала", якое з'яуляецца першай дакладнай датаванай кнiгай, надрукаванай на териториi наша краiни. Франциск Скарина.

Пераклади релiгiйнай лiтиратури першай чверцi 16-га століття звязана з дзеяльнасцю доктара Франциска Скарини, якi славен, аднака, не толькi ў гiсториi наша релiгiйнай лiтаратури, колькi ў тим, што ен принес у наш край заходнееўрапейскi гуманiзм, шырыў асвета i распачаў наш друк. Скарина выйшаў з демакратиi. Ен быў синам полацкiх мяшчан-купцоў. Жыў приблiзна ў 1490 - 1550гг. Наўчыўшыся читаць па Псалтир ў будинку бацькоў i, як вiдаць, значна развiўшы сябе читаннем кнiжак, ен з Малад гадоў трапiў нейкiм спосабам у свае сталiчнае місця - Вiльню, а адтуль - у Кракаўскi ўнiверсiтэт, дзе і набыў на фiласофскiм факультеце диплом доктара Навука. Адтуль ен паехаў у Iталiя. I вось, як пiшацца ў дакументах: у 1512 Годзьо не рад медацинскай калегiяй Падуанскага ўнiверсiтэта з'явiўся Малади чалавек з далекай старонкi, дужа вучони, але бідні ... Ен абаранiў усе навуковия палаженнi, дадзенния калегiяй, i набыў диплом доктара медичини. Пазней Скарина пабываў на Нямеччине, пазнаемiўся з Марцiнам Лютерам. Тим годинах быў ужо винайдзени Гутенбергам спосаб друкаваць кнiгi, а з 1491 ў Кракаве нейкi Швайпольт Фiель друкаваў кiрылаўскiя царкоўна-славянскiя кнiжкi. Выпусцiўшы ўсяго 5 пяць кнiжак, на кошти наших магнатаў i з асаблiвасцямi наша народнай мовы, гети малаведами ў гiсториi друкар быў абвiнавачан у ерасi i уцек з Кракава ў Угоршчину. I вось Франциск Скарина бярецца за падобную ж працу, але не ў рідним Полацк, дзе НЕ маглів Биць належних прилад, i НЕ ў Кракаве, адтуль вигналi Фiеля, а ў спакойнай Празе i Чехii. Перша кнiжка, якую ен прыблiзiў та народнай мовы i надрукаваў, вийшла 6-га жнiўня 1517. Гэта быў Псаўтыр. У 1517 - 19 рр.., У Празе, Скарина надрукаваў 22 кнiгi Бiблii, у 1525 Годзьо ен друкуе кнiжкi ўжо ў Вiльнi. Перша кнiжка, друкована на наша териториi i на ўсiм усходзе Еўропы, вийшла ў марця 1525. Гэта була кнiга "Апостала" з вiленскай друкарнi Скарини. Тут жа ен надрукаваў i яшчэ некалькi кнiжак. Аб далейшим яго жиццi ВЕСТАКА захавали мала. Вед толькi, што меў ен шмат неприемнасцей: згарела яго друкарня, быў ен засуджани на адабренне ўсяе маемасцi ў судовай справ з сваякамi па жонци i зышоў з асветнае нiви ўсiмi забуті. Толькi Церазем Три сталеццi була належна аценена Праця гетага видатнейшага чалавека. З боку друкарскай технiкi кнiгi Скарини стаяць вельмi високо не толькi на свій час, але Надав i для нашага часу. "Используйте яни лiчацца вялiкай редкасцю. У Лондане, у Британскiм музеi, есць найбільш поўны камплект яго Бiблii. Унiкум Псалтир 1517 (адзiни ў ва ўсiм Свецє примірник) знаходзiцца ў Маскве (та ревалюциi быў у бiблiятеци Мiкольскага адзiнавечнага монастир).

Автор Марушка Дзмiтрием